ตามรายงานฉบับใหม่ขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) รายงานเกี่ยวกับปัญญาประดิษฐ์ (AI) และเทคโนโลยีดิจิทัล หุ่นยนต์ และการใช้งานระบบอัตโนมัติเข้ามาใช้ในการทำงาน กำลังเปลี่ยนวิสัยทัศน์ด้านความปลอดภัยและอาชีวอนามัย (OSH) ในสถานที่ทำงานทั่วโลกให้เปลี่ยนแปลงไป โดยแสดงให้เห็นว่าเทคโนโลยีดิจิทัลและนวัตกรรม ช่วยส่งเสริมสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีของมนุษย์ พร้อมเน้นความสำคัญของเชิงนโยบายเชิงรุกเพื่อรับมือกับความเสี่ยงในการทำงาน ที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต

บทบาทสำคัญของหุ่นยนต์ในการลดความเสี่ยง อันตราย และเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานแทนแรงงานมนุษย์

     หุ่นยนต์เข้ามาทำหน้าที่แทนแรงงานมนุษย์ในงานอันตราย หรืองานที่มีความเสี่ยงสูง เช่น การใช้หุ่นยนต์เพื่อยกและเคลื่อนย้ายวัตถุหนัก หรือการทำงานในท่าทางซ้ำ ๆ การใช้หุ่นยนต์ช่วยทำงานในงานที่เสี่ยง เช่น อุณหภูมิสูง สารเคมีอันตราย สารกัมมันตรังสี เป็นต้น อีกทั้ง หุ่นยนต์ยังสามารถช่วยตรวจสอบด้านความปลอดภัยและสุขภาพ ลดภาระงาน และส่งเสริมให้เกิดนวัตกรรมการทำงานใหม่ ๆ โดยองค์กรจะต้องมีนโยบายเชิงรุกเพื่อกระตุ้นให้นำเทคโนโลยีสมัยใหม่ไปใช้ในการทำงาน

เทคโนโลยีเพื่อความปลอดภัยและสุขภาพ

     หุ่นยนต์และระบบอัตโนมัติที่เข้ามาทำงานแทนแรงงานมนุษย์ รวมถึงการมีอุปกรณ์ป้องกันอัจฉริยะที่สามารถตรวจวัดความเสี่ยงแบบเรียลไทม์ หรืออุปกรณ์เฝ้าระวังสภาพแวดล้อมในการทำงาน คุณภาพอากาศ ความชื้น สารระเหย ความร้อน ล้วนเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงด้านความปลอดภัย สุขภาพ และช่วยป้องกันความเสี่ยงอันตราย รวมถึงรูปแบบการทำงานแบบผสมผสานและการทำงานทางไกล ระหว่างที่บ้านและสถานที่ทำงาน ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นในการทำงานและส่งผลดีต่อสุขภาพกายและสุขภาพจิต

     อย่างไรก็ตาม ความก้าวหน้านี้อาจก่อให้เกิดความเสี่ยงแบบใหม่ขึ้นได้เช่นกัน อาทิ หุ่นยนต์เข้ามาทำงานอันตรายแทนมนุษย์งานได้ แต่มนุษย์งานที่ต้องดูแลระบบควบคุม ซ่อมแซม หรือทำงานร่วมกับหุ่นยนต์อาจเผชิญกับความเสี่ยงอันตรายรูปแบบใหม่ที่ไม่คาดคิดได้ หากความล้มเหลวของระบบ หรือเกิดภัยคุกคามทางไซเบอร์อาจเกิดขึ้นได้ นอกจากนี้ การใช้งานระบบปัญญาประดิษฐ์เข้ามาควบคุมติดตามการทำงานของมนุษย์  อาจก่อให้เกิดความเครียด ภาวะหมดไฟ หรือเกิดปัญหาทางสุขภาพจิตได้เช่นกัน

การขับเคลื่อนความปลอดภัยและสุขภาพในการทำงานด้วยดิจิทัล

     ปัจจุบันมีการปรับปรุงนโยบายและกฎระเบียบในระดับนานาชาติที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยในการทำงานของหุ่นยนต์กับมนุษย์ ควบคู่กับการสนับสนุนให้ใช้เทคโนโลยีการจัดการความเสี่ยงที่เหมาะสม เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน และอยู่ระหว่างการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลกระทบจากการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและปัญญาประดิษฐ์ต่อความปลอดภัยและสุขภาพของมนุษย์ในระยะยาว

ที่มา : Global Report : Revolutionizing health and safety: The role of AI and digitalization at work (23 April, 2025)

อ่านรายงานต้นฉบับองค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) ได้ที่ https://bit.ly/44avI5u